قسمت دوم تمرکز حواس

تمرکز یعنی توانایی حفظ توجه روی موضوعی معین که کاملا ارادی است . به تعبیری دیگر ، تمرکز حواس ، رساندن عوامل حواس پرتی به حداقل ممکن است . دقت به معنی خوب دیدن و خوب شنیدن و توجه برای خوب فهمیدن است .

عوامل موثر بر تمرکز و دقت :

1. علاقه و انگیزه :

مهمترین عامل که باعث ایجاد تمرکز و دقت می شود علاقه داشتن به آن موضوع است ، مثلا دانش آموزی که به درس ریاضی علاقه ندارد در هنگام مطالعه این درس هم تمرکز کمتری دارد ولی هنگام تماشای مسابقه فوتبال دارای ذهنی متمرکز است اگر به آن علاقه مند باشد . تا علاقه نباشد ، تمرکز نیست و تا تمرکز نباشد ، حافظه نیست و تا حافظه نباشد ، یادگیری و موفقیت تحصیلی نیست ، پس حلقه اول این زنجیره علاقه است .

علاقه بیشتر > تمرکز بیشتر > مرور ذهنی بیشتر > به خاطرسپاری بهتر > یادآوری سریعتر

2. میزان و شدت اطلاعات دریافتی :

شدت محرک ها نیز بر میزان دقت ما تاثیر گذارند . دروسی که عمیق تر و با صرف وقت و انجام تمرین بیشتر خوانده شوند ، بهتر به خاطر سپرده می شوند .

3. هدف و انتخاب :

از محرک های محیطی ، ما فقط آن های را درک می کنیم و می فهمیم که مورد انتخاب و هدف ما بوده اند ، مثلا وقتی مشغول مطالعه هستیم صداهای فراوانی مانند ماشین ، صحبت با دیگران ، تلویزیون و ... به گوش ما می رسد ولی ما به آن ها توجهی نمی کنیم چون آن ها را انتخاب نکرده ایم .

توصیه های افزایش دقت و تمرکز در کلاس درس :

1. در کلاس درس جایی بنشینید که از عوامل مزاحم به دور باشید معمولا جای مناسبی برای ایجاد تمرکز و یادگیری نیست .

2. برای تمرکز بیشتر یک تونل فرضی بین خود و معلمتان در نظر بگیرید ، به طوری که خارج از آن را نه ببینید و نه بشنوید .

3. شما به آموختن همه درس ها نیازمندید و داشتن علاقه به هر درس موجب افزایش تمرکز در آن درس است ، پس در تمام دروس با انگیزه و علاقه در کلاس درس حاضر شوید تا شنیدن و دیدن شما با دقت و تمرکز بیشتر همراه شود .

4. هنگام گوش دادن به درس در کلاس از انجام کارهای دیگر مثلا مطالعه کتاب درس دیگر و صحبت با دوستان اکیدا خودداری نمایید .

5. اگر به جای شنیدن به نوع نشستن و ایستادن و یا لباس معلم توجه کنید دقت شنوایی شما کم می شود .

6. سرعت فکر کردن 4 تا 10 برابر حرف زدن است پس آن چه از معلم می شنوید سعی کنید درک کنید و بفهمید .

7. حتی اگر ارائه مطالب درس توسط معلم ، ضعیف باشد خود را اسیر لهجه و کلمات نامناسب معلم نکنید و به فهم و منظور کلمات او بیشتر توجه کنید .

8. هشدارهای کلامی معلم مانند « مهم است » ، « توجه کنید » و ... و همچنین هشدارهای غیرکلامی او مانند حرکت دست و چهره و تغییر لحن او را مد نظر قرار دهید .

9. به یاد داشته باشیم هیجان و احساس های منفی مانند عصبانیت ، خشم در کلاس از شدت و دقت و تمرکز می کاهد .

10. در کلاس اگر درس دادن معلم را با معلم دیگری که در ذهن دارید مقایسه کنید یقینا از تمرکز و دقت شما در کلاس کاسته می شود .

تمرین هایی برای افزایش تمرکز و دقت :

1. نگاه کردن به یک جسم :

یک مداد ، یک سیب و یا هر شی دیگر را انتخاب کنید و به آن خیره شوید ، سعی کنی فکر خود را روی آن متمرکز کنید ، فکر شما مانند یک حیوان گریز پا فرار می کند و پس از چند ثانیه متوجه می شوید که ذهنتان متمرکز نیست . دوباره سعی کنید که فکرتان را بر روی آن جسم متمرکز کنید . این تمرین را هر روز به مدت 2 ال 5 دقیقه انجام دهید .مطمئن باشید پس از مدتی پرش ذهن شما کمتر خواهد شد .

2. دیدن یک جسم با چشم بسته :

پس از چند روز دیدن اشیاء با چشم باز ، در جایی آسوده بنشینید و همان جسم را درذهن خود تصویر کنید و آن را ببینید و به آن فکر کنید .

3. شمارش اعداد :

این تمرین بهتر است هنگام خوابیدن انجام شود . کافی است اعداد را به صورت برجسته و رنگی تجسم کنید . برای مثال : یک آبی برجسته ، 2 سبز برجسته ، 3 قرمز برجسته و ... .
حال اعداد را بشمارید ، در مرحله بعد می توانید یکی در میان بشمارید و یا برعکس بشمارید . مثلا از 100 به 1

4. دایره های متحد المرکز :

نقطه ای را به قطر یک سانتی متر به عنوان مرکز دید قرار داده و اولین دایره را پیرامون نقطه با فاصله ای بسیار کم رسم کنید و فاصله دایره دوم را چند میلی متر بیشتر و به همین ترتیب ادامه دهید .

بعد در فاصله دو متری از این صفحه قرار بگیرید و آخرین دایه را در نظر بگیرید و روی آن تمرکز کنید ، بعد از مدتی مشاهده خواهید کرد که دایره بزرگ تر ، ضخیم تر از دایره های دیگر به نظر خواهد رسید ، بعد به سراغ دایره های بعدی بروید تا به نقطه مرکزی برسید .

در مرحله بعد از نقطه مرکزی آغاز کنید و به سمت دایره بزرگ تر حرکت کنید .

5. تمرکز روی یک تصویر ثابت :

زمان مشخص را انتخاب کنید ( هر زمانی که دوست دارید مثلا ساعت 9 شب ) و به مدت یک ماه هر روز ساعت 9 شب به یک موضوع ویژه فکر کنید و حداقل هر پنج شب متوالی به یک تصویر ثابت فکر کنید ، عد اگراحساس کردید آن تصویر دیگر در شما ایجاد انگیزه نمی کند ، می توانید تصویر را عوض کنید .

ر صورت تمرین متوجه خواهید شد که رفته رفته میزان پرش ذهن شما کاهش می یابد .

6 شستن چشم ها در آب زلال :

چون بیشترین حجم ورودی اطلاعات از راه چشم انجام می شود بای تقویت حس بینایی چشمهای خود را داخل یک کاسه آب سرد باز کنید و تا چند دقیقه ادامه دهید و همچنین از مصرف موادی که دارای ویتامین ث هستند غافل نشوید مانند مصرف روزانه یک لیوان آب هویج و یک عدد گوجه فرنگی و ... .

7. لب خوانی کنید :

برای تقویت حس بینایی خود گاهی صدای تلویزیون را قطع کرده و تلاش کنید با استفاده از لب خوانی کلمات را در یابید .

یقینا برای تقویت حواس پنج گانه تمرین های بسیار دیگری هم است که به دلیل اختصار از توضیح آن ها صرفنظر می شود مثل تشخیص میوه ها و غذاها با چشمان بسته برای تقویت حس بویایی ، تشخیص سازها هنگام شنیدن مسیقی برای تقویت حس شنوایی ، تشخیص اجسام با نوک انگشتان بای تقویت حس لامسه و ... .

راهکارهای تقویت تمرکز ودقت :

1. حواست را جمع کن : شیوه ای ساده ولی بسیار موثر است . وقتی حواستان پرت و ذهنتان سرگردان است مرتب به خودتان هشدار دهید ککه « حواست را جمع کن »ممکن است در ابتدا این عمل را صدها بار در هفته انجام دهید ولی مطمئن باشید که در روزهای آینده قدرت تمرکزتان بیشتر خواهد شد .

2. تلفظ درست کلمات : یکی از عوامل کم دقتی تلفظ نادرست کلمات است ، از دوستی بخواهید هنگام خواندن یک متن کلماتی را که دقیق تلفظ نمی کنید علامت گذاری کند تا شما متوجه اشتباه خود بشوید .

3. ثبت عوامل حواس پرتی : ساده ترین روش مقابله با حواس پرتی و ایجاد تمرکز ، یادداشت کردن حواس پرتی های ذهنی بر روی کاغذ است . پیشنهاد می کنیم هنگام مطالعه یک برگ کاغذ کنار خود بگذارید و هر موضوعی که ذهنتان را مشغول کرد ، بر روی آن یادداشت نمایید . با این عمل ، بار ذهنی شما تخلیه شده و آمادگی برای مطالعه افزایش می یابد ، مثلا اگر یادتان آمد کاری انجام دهید و یا به کسی تلفن بزنید و ... آن را خلاصه یادداشت کنید تا نگران فراموش کردن آن نباشید .

4. فعالانه مطالعه کنید : راننده ای را در نظر بگیرید که وقتی با سرعت پایین حرکت می کد ، می تواند کارهای متفرقه زیادی را انجام دهد مثلا جهت آیینه را درست کند ، آب بخورد ، با همراهان صحبت کند و ... .

ولی زمانی که با سرعت بالا رانندگی می کند فقط می تاوند هر از چند گاهی در آیینه نگاه کند و مجبور است تمامی حواس خود را به رانندگی معطوف نماید ، در مطالعه هم به همین صورت است .

5. یادداشت برداری : در هنگام مطالعه یادداشت برداری نکته های کلیدی و مهم موجب افزایش تمرکز و دقت می شود .

6. توقف کن : هر وقت احساس کردید که فکرتان از موضوع منحرف شده به خود دستور دهید « توقف کن»و سپس محل مطالعه را ترک کنید و تنش را از بین ببرید و دقیقه ای بعد دوباره به محل مطالعه باز گردید .

7. روش عنکبوتی : اگر تا عنکبوتی را تحریک کنید تار تکان می خورد و عنکبوت از خود واکنش نشان می دهد ولی وقتی چندین بار این عمل را تکرار کنید خواهید دید که عنکبوت دیگر نسبت به حرکت تار هیچ عکس العملی از خود نشان نمی دهد و متوجه می شود که حشره ای به دام او نیفتاده است .

با استفاده از این روش ذهن خود را پرورش داده و در برابر حواس پرتی تسلیم نشوید . وقتی کسی داخل اتاق می شود و یا در با صدای بلند به هم می خورد ، اجازه ندهید حواستان پرت شود ، باید تمرکزتان را برای هدفی که در ذهن دارید حفظ کنید .

8. هنگام مطالعه برای کنترل چشم و تمرکز بر روی کلمات از یک راهنما مانند انگشت دست یا یک قلم استفاده کنید .

نظرات شما عزیزان: